Diederick van Veldhuysen is rond 1700 de belangrijkste man van het gewest Utrecht, van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In Houten kennen we hem als de man die kasteel Heemstede omtoverde tot een luxe gebouw met prachtige tuinen. Tuinen die de adel uit binnen en buitenland aantrok. Wie was Diederick van Veldhuysen en hoe kwam hij aan zijn vermogen?

Van Veldhuysen wordt in december 1651 geboren in een rijke familie. Zijn beide grootvaders waren burgemeester van Utrecht en een grootvader was langere tijd ‘hofmedicus van de prins van Oranje’. Diederick is twintig als het rampjaar 1672 aanbreekt. Nederland krijgt vier oorlogsverklaringen te verwerken en de Fransen bezetten uiteindelijk Utrecht. Ook in Houten zijn honderden Franse soldaten ingekwartierd. Wanneer eind 1673 de Fransen vertrekken, wordt het tijd voor de carrière van Diederick.

Ondanks de welgesteldheid van zijn familie, is dit onvoldoende voor Diederick. Diederick weet de interesse te wekken van Alida de Graeff. Zij is dochter van Andries de Graeff die zeven keer burgemeester van Amsterdam was. Andries heeft diverse functies, waaronder in de Raad van State. Een oom van Alida is directeur van de VOC. Andries behoort in 1674 tot de 250 rijkste personen uit de Gouden Eeuw en wordt voor een fiscaal vermogen van 700.000 gulden aangeslagen. Alida is voor Diederick dan ook een interessante vrouw.

Verstandshuwelijk
In juli 1678 trouwen Diederick en Alida in Maarssen. Dit huwelijk wordt omschreven als een verstandshuwelijk. Daarna gaat het snel met het uitbreiden van zijn vermogen. Twee maanden na hun trouwen overlijdt de oudste broer van Alida samen met zijn vrouw aan een voedselvergiftiging. Amper zes weken later overlijdt de vader van Alida. De goederen en rechten uit de erfenis stromen binnen.

In 1680 staat het jachthuis Heemstede te koop. Diederick en Alida worden de kopers. Wanneer een jaar later ‘opa van Straten’, de ‘hofmedicus van de prins komt te overlijden, mag Diederick zich heer van Heemstede, Willescop en Kort-Heeswijk noemen.

Politieke macht
Ondertussen werkt van Veldhuysen door aan uitbreiding van zijn macht. Hij wordt lid van de Staten van Utrecht, is gedeputeerde en raadsheer bij het Hof van Utrecht, de hoogste rechtbank. Ook is hij lid van ‘het hoogheemraad van den Lekdijk Bovendams‘. In zijn vrije tijd is hij aanwezig in zijn zomerhuis Heemstede, waar rijke toeristische adel vertoeft. Schilders brengen de tuin in beeld, dichters schrijven erover.

In 1713 wordt de Vrede van Utrecht getekend, waarbij landen een periode van anderhalve eeuw oorlog met elkaar afsluiten. Utrecht is op dat moment het middelpunt van Europa. In datzelfde jaar wordt Van Veldhuysen benoemd tot president van de Staten van Utrecht. Hij heeft de top bereikt.

Op 20 juli 1716 sterft Diederick van Veldhuysen. Hij wordt begraven in de kerk van Houten, waar een grafmonument is gemaakt. Deze is tot op de dag van vandaag nog te zien.

 

Tekst: Frank Magdeleyns
Foto: Paul van der Klei

Kijk voor meer artikelen van Oud Houten op: www.oudhouten.nl